Błąd wychowawczy to takie działanie rodzica/opiekuna, często nieświadome, które przyczynia się do wystąpienia skutków negatywnych dla rozwoju dziecka i procesu jego wychowania. Na pojawienie się błędów wychowawczych istotny wpływ ma funkcjonowanie osobowościowe dorosłego, normy i postawy nabyte przez niego w ciągu życia, a także czynniki sytuacyjne.
Nadopiekuńczość – nazbyt silne zaangażowanie w sprawy dziecka i nadmierna emocjonalna koncentracja na nim prowadzą do kontroli psychologicznej. Dorosły zalękniony o swoją pociechę będzie ograniczał jej aktywność, hamując przez to rozwój samodzielności, autonomii i odpowiedzialności. Nadopiekuńczość może prowadzić do rezygnacji ze stawiania wymagań w procesie wychowania, wyolbrzymiania problemów małoletniego oraz budowania niezdrowej zależności emocjonalnej w relacji z dzieckiem. Konsekwencją błędu opartego na nadopiekuńczości będzie, m.in. mała pewność siebie u dziecka, problemy z decyzyjnością, unikanie wyzwań.
Rygoryzm – surowość i krytycyzm oraz nadawanie przez rodzica/opiekuna wysokiej rangi posłuszeństwu i dyscyplinie mogą skutkować budowaniem się dystansu emocjonalnego w relacji dzieckiem. Nadmiernie wymagający dorosły często odznacza się małą wrażliwością na potrzeby dziecka i traktuje je zgodnie ze sztywno przyjętym modelem wychowania, np. narzucając zasady zachowania. W postępowaniu takiego rodzica/opiekuna częściej pojawiają się kary, aniżeli rozmowy wychowawcze ukierunkowane na poznanie perspektywy i oczekiwań małoletniego. Konsekwencją błędu opartego na bezkompromisowym podejściu do wychowania będzie, m.in. brak wiary w siebie u dziecka, lękliwość, bunt.
Autor: Ewa Sikora - psycholog, psychoterapeuta